Circulariteit voor duurzaamheid

27/6/2019

Circulariteit is een belangrijke strategie om duurzaam te worden. Het circulaire economisch model zoals beschreven door de Ellen MacArthur foundation gaat uit van een nieuw soort economie dat gericht is op het opbouwen van kapitaal of dit nu financieel, menselijk, sociaal of natuurlijk is. Dit model biedt antwoorden op belangrijke uitdagingen zoals toenemende grondstoffenschaarste, vervuiling en afbraak van het natuurlijk systeem. Vaak wordt circulariteit gebruikt als synoniem voor duurzaamheid, maar er is een wezenlijk verschil: duurzaamheid is een doel, namelijk het behouden van het systeem aarde zodat wij mensen hier gezond, veilig en rechtvaardig kunnen leven. Circulariteit is een strategie om dit te bereiken.

Voor een duurzame wereld zien we de overgang van een lineair naar een circulaire economie als een noodzakelijke voorwaarde. Helaas zien we in de praktijk ook een aantal valkuilen ontstaan, zoals:

• Old school recycling: ook als er sprake is van eenmalig en/of laagwaardig hergebruik, dan krijgt dit al het label circulair.
• Focus op technische kringloop: het circulaire model bestaat uit een natuurlijke en technische kringloop maar de aandacht gaat vooral uit naar de technische kringloop van materialen. Vaak blijft de natuurlijke kringloop, het regenereren van natuur en organisch materiaal, buiten beschouwing.
• Circulariteit wordt benaderd als technische ontwikkeling, terwijl het gaat om een andere manier van economie bedrijven, het is een concept waarin het ook gaat om mensen, toegevoegde waarde en nieuwe businessmodellen en nieuwe samenwerkingen.
• Circulariteit wordt neergezet als middel voor economische groei, maar zelfs in een circulaire economie is er geen onbeperkte groei mogelijk op een beperkte planeet.

 
Net als het totale duurzaamheidsvraagstuk is ook de transitie naar een circulaire economie complex en niet persé een gemakkelijk antwoord op onze maatschappelijke en economische uitdagingen. Dus laten we eerlijk zijn: de overgang naar een duurzame samenleving vergt grondige systeemverandering. Circulariteit is daarin een belangrijke oplossingsrichting, maar nog belangrijker is het om anders te gaan kijken naar de economie en afscheid te nemen van de hang naar altijd meer. Dat geldt zowel voor het bedrijfsleven, dat altijd meer winst wil, als voor de consument, die altijd meer spullen wil. Om Kate Raworth (Donuteconomie) te citeren: “Today, we have economies that need to grow, whether or not they make us thrive: what we need are economies that make us thrive, whether or not they grow.”